Dikkat kelimesinin anlamı, Türk Dil Kurumu’nda “Duygularla düşünceyi bir şey üzerinde toplama, uyanıklık” olarak tanımlanmaktadır.
Dikkatin türleri nelerdir?
Dikkat, gündelik eylemlerimizin neredeyse tamamında kullandığımız karmaşık bir süreçtir. Bilim insanları ve araştırmacılar uzun süreli çalışmalar sonucunda dikkatin tek bir süreçten oluşmadığını, bir grup alt süreçten meydana geldiğini ortaya koymuştur. Dikkatin alt süreçleri şu şekilde açıklanabilir:
• Uyarılma: Yorgun ya da enerjik olma seviyemiz ve uyanıklık seviyemizle ilgilidir.
• Odaklanmış Dikkat: Dikkatimizi bir uyarıcıya odaklama kabiliyetimizle alakalıdır.
• Sürdürülen Dikkat: Bir uyarıcı ya da eylemle uzun süre ilgilenebilme kabiliyetidir.
• Seçici Dikkat: Belli bir uyarıcı ya da eylemle dikkati dağıtan başka bir uyarıcı olduğu halde ilgilenebilme kabiliyetidir.
• Değişen Dikkat: Dikkat odağını iki ya da daha fazla uyaran arasında değiştirebilmedir.
• Bölünmüş dikkat: Aynı anda farklı uyaran ya da eylemlerle ilgilenebilme kabiliyetidir.
Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir? Dikkat Eksikliği Nedir?
Dikkat Eksikliği Nedir?
Dikkat, düşünceyi belli bir şey üzerinde yoğunlaştırma gücüdür. Dikkat eksikliği çocukluk çağında tipik olarak,
• Dikkatsizlik ve/veya aşırı hareketlilik,
• Unutkanlık,
• Dikkatin kolaylıkla başka bir yere kayması, belirtileriyle fark edilebilir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu;
• Dikkat eksikliği,
• Dürtüsellik: Sabırsızlık, laf kesme ve tam düşünmeden aceleci davranma veya konuşma.
• Zamanlama problemi: Sürekli bir yerlere geç kalma ve zaman yönetimi yapamama.
• Hiperaktivite: Uzun süre hareketsiz oturamama, çok konuşma, aşırı hareketli olma ve nedensiz huzursuz olma hali.
olmak üzere dört ana başlıkta toplanabilir.
Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
• Okulda veya iş yerinde önemli detaylara dikkat edememe, kolay hatalar yapma, yapılan işi dikkatsiz ve dağınık yapma,
• Konsantrasyon gerektiren işleri tamamlamakta zorluk ve dikkatini toparlamada güçlük yaşama,
• Sık sık bir işten veya eylemden diğerine geçme,
• Önceden planlanan işleri unutma,
• Bir işle uğraşırken diğer insanların çoğunun ilgisini çekmeyen bir ses veya olay sebebiyle yapılan işi bırakma,
• Yapılması gereken işleri ağırdan alma, geciktirme, erteleme,
• Çabuk unutma,
• İş veya eğitim hayatında kendisinden beklenen performansı sergileyememe,
Dikkat eksikliği olan birey, sahip olduğu zekâ kapasitesini iş yaşantısına yeterince yansıtamaz ve sıklıkla planlama ya da unutkanlık sorunu yaşar.
Dikkat Eksikliği ile Nasıl Başa Çıkılır?
Dikkat eksikliği sorunu yaşayanlar öncelikle ruh sağlığı uzmanlarına (psikiyatristlere ve psikologlara) danışmadır.
Dikkat eksikliği belirtileri gösteren 7-18 yaş grubu bireyler için geliştirilmiş olan Attentioner İle Dikkatimi Topluyorum Programı nöropsikolojik temellere dayanması sebebiyle dikkat eksikliği ile başa çıkmak için geliştirilmiş bir programdır.
Attentioner İle Dikkatimi Topluyorum Programı Nedir?
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı almış,
• Dikkat ve odaklanma sorunu yaşayan,
• Dürtüleri kontrol etmede zorlanan,
• Sınava hazırlanan,
7-18 yaş grubu bireylere uygulanabilir. Attentioner İle Dikkatimi Topluyorum Programı, öğrenme psikolojisi ve nöropsikolojik temellere dayanan ve yürütücü fonksiyonların tümünü kapsayan bir programdır. Bu nedenle uygulanan çalışmalarda denetleme egzersizleri ön plandadır. Aynı zamanda uygulamalar sonucunda dikkat seçiciliği de desteklenmiş olacaktır. Sonuç olarak tüm yürütücü fonksiyonlar kapsanacaktır.
Programın Davranışçı Temelleri
• Bireysel veya grup çalışması olarak uygulanır
• Günlük hayatta karşılaşılan sorunlar oturumlar içinde yapılandırılmış olarak ele alınır.
• Grup ile uygulamalarda içinde rekabet desteklenir böylece motivasyon artmış olur
• Ödül sistemi ile davranış düzenlemesi ve başarı motivasyonu desteklenir.
• Çocuklara uygun figürler kullanılarak çalışma somutlanır ( Ejderha Tayfun).
• Ek olarak uygulanabilecek olan 4 aile oturumu, öğrenilen stratejilerin günlük hayata aktarımını sağlar.
Programın temel amacı,
• Seçici dikkat, bölünmüş dikkat, odaklanma ve zamanlama işlevlerini iyileştirmek
• Bireysel denetleme mekanizmalarını geliştirmek
• Sosyal açıdan gereksinim duyulan tutum ve davranışları iyileştirmektir.
Programın her oturumu kolaydan zora doğru ilerleyen, şifre ve farklı egzersizlerin içinde bulunduğu etkinlikleri barındırmaktadır. Bireysel veya grup çalışması olarak uygulanabilen program, bireyin hazırbulunuşluğuna ve ihtiyaçlarına göre 12-15 oturum sürmektedir. Attentioner İle Dikkatimi Topluyorum Programı ile diğer programların aksine bireylerin kendi başlarına problem çözme yetenekleri desteklenir, geliştirilir. Dikkat ile ilgili yaşanan problemler, yapılandırılmış oturumlar ile ele alınarak günlük hayat simüle edilmiş olur. Bunun yanında her hafta verilen gizli görevler ile bireyin, farklı sorun çözme becerilerini geliştirmek, organize olabilmesi ve aktivite başlatabilmesini kolaylaştırmak amaçlanmaktadır.
7-14 yaş çocukların dikkat ve ilgili tüm yürütücü işlevlerini etkili bir biçimde iyileştiren 12 seanslık bireysel ve grup eğitim terapi programıdır. Çocuklar tarafından eğlenceli biçimde, yaş gruplarına uygun çalışmalarla desteklenmiş, dikkat problemi yaşayan çocukların seçici dikkatini, bölünmüş dikkatini, odaklanmasını ve zamanlamasını geliştirir.