İlişkiler hayatımızın önemli bir parçasıdır. Doğarız bakım verenimiz ile ilişki kurarız. Biraz büyürüz ailemiz içinde ilişki kurarız, okula gideriz öğretmenlerimizle, arkadaşlarımızla ilişki içinde oluruz. Daha sonrasında romantik ilişkiler başlar bundan sonraki evrede iş arkadaşları ile ilişkiler kurulmaya başlar. Yani ilişkiler insan için çok önemli bir yerdedir. Ama bazı kişiler için ilişkileri idare etmek, ilişki içinde bulunmak, ilişkiyi yürütmek bu kadar kolay değildir.
Sosyal fobi kişinin bu tip ilişkilerin içinde zorlanmasıyla ilgili bir kaygı bozukluğudur. Kişi toplum içerisinde utanmaktan, küçük düşmekten korkar ve dolayısıyla toplumsal olaylara, ortamlara girmekten kaçınır.
Örneğin; Elim titreyecek, rezil olacağım, midem bulanacak, yüzüm kızaracak ve fark edilecek sesimin titrediğini herkes anlayacak küçük düşeceğim, gibi olumsuz inançları vardır. Bu kişiler kendilerini eve kapatma ve sosyal ortamdan izole etme eğilimlerine sahip olabilirler. “Sosyal bir ortamda bulunmazsam yargılanmam, utanmam ve rezil olmam” diye düşünürler.
Sosyal Fobi ; Özgül Sosyal fobi ve Yaygın sosyal fobi olmak üzere ikiye ayrılır
Hangi durumlarda sosyal fobinin ortaya çıktığı tanı koymamız için önemli bir kriterdir
Bazı durum örnekleri verecek olursak;
Toplum içinde konuşmak, otorite figürü olan kişilerin yanında bulunmak istememek ,Sunum yapma ve sözlüye kalkmak gibi durumlarda çok zorlanmak, bir iş yaparken başkası tarafından izleniyor olmak, toplum içinde yemek yemek, normalde İngilizce konuşabiliyorken başka kişilerin yanında konuşamamak, topluluk içinde telefonda konuşmaktan çekinmek, biri size bakıyorken yazı yazamamak, genel tuvaletleri kullanmamak.
Eğer bunlardan sadece bir tanesi görülüyorsa o zaman bu durumun adı “Özgül Sosyal Fobi” dir. Bunlardan bir kaçı ya da daha fazlası görülüyorsa “Yaygın Sosyal Fobi” denilebilir.
( En çok görülen topluluk önünde konuşamıyor olmak)
Bir toplumun önünde olacağı durumlarda kişi, kaygısı sebebiyle kendi kehanetini gerçekleştirip, çok hızlı konuşup kelimeleri yutar, bedenini gizleyecek şekilde giyiniyor, saçını yüzünü göstermeyecek şekilde yapıyor, göz teması kuramıyor sürekli kağıda bakıp konuşuyor ve bu kaygıyı yönetememe süreci sebebiyle korktuğu şey başına gelip gerçekten performans düşüklüğü yaşayabileceği bir duruma gelebiliyor.
Sosyal Fobi Nedenleri nelerdir?
Sosyal fobinin 3 ana nedeni vardır.
Genetik: Ailesinde sosyal fobi olan bireylerde sosyal fobi olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu yapılan araştırmalar doğruluyor.
Geçmişte yaşanan olumsuz bir yaşam olayı: Örnek verecek olursak sınıfta sunum yaparken birisi kişiye gülmüştür ve bununla ilgili olumsuz bir inanç geliştirip bu döngüye girmiş olabilir.
Aile Tutumları: Kişinin erken çocuklukta maruz kaldığı aile tutumu sosyal fobi geliştirmesine neden olabilir. Örneğin; Aile aşırı korumacı, reddedici, koşullu sevgi yapan kıyaslayan bir aile ise genel olarak sosyal fobi ortaya çıkma olasılığı artmaktadır.
Sosyal Fobinin Utangançlık ile farkı nedir?
Sosyal fobi utangaçlığın ötesinde bir şeydir. Utanç duygusunda kişi ortama girerken bir şekilde utanır ve buna rağmen ortama maruz kalır. Utangaçlık seviyesi bir şekilde dengelenir. Ama sosyal fobi de sürekli negatif değerlendirileceğine iletişim kuramayacağına dair olumsuz inançlar vardır. Bu durum kişinin günlük hayat işlevselliğini bozar.
Tedavisi nasıl gerçekleşmektedir?
Çoğunlukla bilişsel davranışçı terapi kullanılmaktadır. Çünkü kişide yanlış otomatik düşünceler yanlış ara ve ana inançlar vardır ve bunları değiştirmeye çalışırız.
Sosyal Fobi | Panik Atak | EMDR | Bilişsel Davranışçı Terapi | Elazıg Psikolog | Bireysel Terapi